W różnych częściach świata możemy się spotkać z tą samą przykrą dolegliwością, która w zależności od lokalizacji określana jest jako np. „klątwa Faraona”, „zemsta Montezumy”, „Delhi-belly” lub „galop gringo”. Mowa o zaburzeniach żołądkowo-jelitowych pojawiających się u osób podróżujących po egzotycznych i tropikalnych regionach. Jak się okazuje układ pokarmowy osób z naszego regionu jest bardziej wrażliwy na kontakt z mikroorganizmami chorobotwórczymi. Aby uniknąć problemów żołądkowych na urlopie można wprowadzić kilka zasad i odpowiednio się przygotować do wyjazdu.
Co to jest biegunka podróżnych?
Jest to wywołana zakażeniem pokarmowym choroba dająca zespół objawów żołądkowo-jelitowych. Jakie są objawy biegunki podróżnych? Do stwierdzenia choroby wystarczy zauważyć trzy luźne wypróżnienia w ciągu dnia, ból i skurcze brzucha, gorączkę, nudności a nawet wymioty. Są to kłopotliwe i nieprzyjemne objawy, które nie tylko osłabią naszą kondycję ale też uniemożliwią korzystanie z urlopu. Szacuje się, że przypadłość ta dotyka około 20-50% osób odwiedzających kraje Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji Południowo-Wschodniej.
Przyczyny biegunki podróżnych i czynniki ryzyka?
Kiepskie warunki sanitarne prowadzące do zakażenia mikrobiologicznego wody i żywności to najważniejsze przyczyny infekcji pokarmowych. Dodatkowo wysokie temperatury oraz transportowanie i przechowywanie produktów spożywczych w nieodpowiednich warunkach może sprzyjać szybszemu rozwojowi mikroorganizmów chorobotwórczych. W 80% przypadków za biegunkę podróżnych odpowiadają bakterie chorobotwórcze głównie z gatunku Escherichia coli, z dużo mniejszą częstotliwością dochodzi do zakażenia pokarmowego pochodzenia wirusowego, a najrzadziej do infekcji pasożytniczych. Czynniki zwiększające ryzyko złapania biegunki pokarmowej to po pierwsze niewłaściwa higiena, po drugie spożywanie pokarmów i napoi z niepewnego źródła.
Jak przebiega choroba?
Czas inkubacji zakażenia bakteryjnego i wirusowego to kilkanaście godzin, a objawy występują przez 3-4 dni. Z kolei biegunka wywołana pasożytem może przez długi okres przebiegać bezobjawowo i mieć dużo bardziej przewlekły charakter.
Jak uniknąć biegunki podczas podróży?
Planując wyjazd w tropiki warto zapoznać się z informacjami dotyczącymi zalecanych i obowiązkowych szczepień w danym kraju. Część z nich chroni organizm przed zakażeniami pokarmowymi lub innymi chorobami układu trawiennego np: szczepienie przeciw WZW A, durowi brzusznemu, cholerze, poliomyelitis. Lekarz medycyny podróżnej może w niektórych przypadkach zalecić również profilaktyczną antybiotykoterapię.
Aby uniknąć biegunki podróżnych warto zwracać uwagę na sposób żywienia podczas wyjazdu:
- Należy jeść jedynie świeżo przygotowane dania i unikać gotowego jedzenia z ulicznych straganów bez dostępu do bieżącej wody i kanalizacji.
- Lepiej unikać pokarmów niepoddanych obróbce termicznej.
- Warto zrezygnować ze spożywania niedogotowanych jaj, surowego mleka, mięsa, surowych ryb i owoców morza.
- Ciepłe napoje takie jak kawa i herbata należy zaparzać świeżo przegotowaną wodą.
- Należy pić jedynie wodę butelkowaną, a zimne napoje tylko z fabrycznie zamkniętych opakowań.
- Nie wolno do napoi dodawać kostek lodu niewiadomego pochodzenia.
- Przed spożyciem owoców należy je dokładnie umyć, wysuszyć i najlepiej obrać ze skórki czystym nożem.
- Przed każdym przygotowaniem posiłku lub jedzeniem w restauracji trzeba dokładnie umyć ręce wodą z mydłem i je wysuszyć.
- Ponadto do mycia zębów lepiej używać wody butelkowanej lub uzdatnionej mikrobiologicznie.
Powyższe zasady pomogą zminimalizować prawdopodobieństwo zachorowania na zakażenia pokarmowe. Pamiętajmy, że kluczowe dla zlikwidowania drobnoustrojów chorobotwórczych mogących dostać się do organizmu drogą pokarmową jest higieniczne przygotowanie posiłków, które warunkuje dostęp do świeżej i czystej wody oraz obróbka termiczna. Powszechne jest również stosowanie się do porady twierdzącej, że wypicie porcji mocnego alkoholu chroni przed problemami żołądkowo-jelitowymi jednak warto uznać to za mit.
Jak leczyć biegunkę?
Największym zagrożeniem dla zdrowia podczas biegunki jest odwodnienie organizmu. Dlatego należy przyjmować duże ilości płynów ale małymi porcjami, najlepiej elektrolitów. Elektrolity w saszetkach lub tabletkach musujących kupimy przed wyjazdem w dobrych aptekach. Zawierają one glukozę oraz składniki mineralne utracone w wyniku biegunki. Przydatny jest też nifuroksazyd – a jest to przeciwbakteryjny lek bez recepty zalecany do stosowania w trakcie ostrych i przewlekłych biegunek pochodzenia bakteryjnego oraz loperamid, czyli skuteczny lek przeciwbiegunkowy. Objawy zatrucia pokarmowego pomoże złagodzić również węgiel aktywny w kapsułkach lub diosmektyt w saszetkach z proszkiem do sporządzenia zawiesiny. W szybszym powrocie do zdrowia pomocne mogą być probiotyki, których stosowanie pomoże uzupełnić dobroczynną mikroflorę jelitową utraconą w wyniku zakażenia pokarmowego. Stosowanie probiotyków przyspieszy przywrócenie normalnej pracy układu pokarmowego. Podsumowując, wybierając się na egzotyczne wakacje do apteczki zapakujmy elektrolity, lek przeciwbakteryjny taki jak nifuroksazyd, lek przeciwbiegunkowy, węgiel aktywny oraz probiotyki. Jeżeli mimo leczenia we własnym zakresie po kilku dniach objawy nie ustąpią lub dojdzie do znacznego odwodnienia organizmu, szczególnie niebezpiecznego u osób starszych, schorowanych lub u małych dzieci należy udać się do lekarza celem dalszej diagnostyki i leczenia lekami na receptę.
